چاقوی زنجان و هر آنچه که درباره‌ی آن باید بدانید
چاقوی زنجان با دوام بالا و زیبایی خاص خود معروف است. این چاقو در طرح‌ها و شکل‌های متفاوتی توسط چاقو سازان زنجانی ساخته شده و به بازارهای مختلف داخلی و خارجی عرضه می‌شود. چاقوی زنجان طرفداران زیادی در بین جوانان داشته و بسیاری از افرادی که به این شهر سفر می‌کنند اقدام به خرید این محصول می‌کنند.
بیش از ۲۰۰ نوع چاقو در زنجان ساخته می‌شود که برای مصارفی چون قصابی، آشپزخانه و کاربردهای صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کالا به عنوان یک وسیله تجملاتی و تزئینی نیز شناخته می‌شود.
ویژگی‌های چاقوی زنجان
از ویژگی‌های مهم چاقوی زنجان می‌توان به شیک بودن آن اشاره کرد. این چاقوها با دسته‌هایی که کار تزئینی زیادی رو آن انجام گرفته است به فروش می‌رسد و به دلیل زحمت زیادی که سازندگان آن متحمل می‌شوند محبوبیت داشته و ارزش بالایی نیز دارند. این ابزارها با ظرافت بالایی ساخته می‌شوند و در برخی از آن‌ها طرح‌های مختلفی روی دسته کار می‌شود. این طرح‌ها ممکن است به صورت یکی از اشکال هندسی باشد یا متناسب با ذوق و هنر سازنده از طبیعت الهام گرفته شود. 
یک دست بودن تیغ و دسته در کارهای زنجان اهمیت بالایی دارد به گونه‌ای که در خیلی از آن‌ها امکان تشخیص دسته و تیغه سخت است. این چاقوها اغلب از جنس استیل یا فولاد ضد زنگ ساخته می‌شوند و استحکام بالایی دارند.
از ویژگی‌های دیگر چاقوی زنجان تیزی آن است. اگر چه امروزه با توجه به ساخته شدن تجهیزات صنعتی چاقو سازی، برندهای تجاری زیادی چاقوهای تیز و برنده ارائه می‌دهند ولی بسیاری چاقوی زنجان را ترجیح می‌دهند. 
نکته دیگری که در این مورد می‌توان اشاره کرد فنون آبکاری فلزات در صنعت گران زنجانی است. این افراد با ظرافت خاصی که در انجام این کار به خرج می‌دهند، تلاش می‌کنند تمام قسمت‌های چاقو به صورت متناسب با کارکرد آن قسمت آبکاری شود. این روش باعث می‌شود با کارکرد زیاد چاقو یکسری از قسمت‌های آن ساییده نشوند و چاقو از هم پاشیده نشود.
انواع چاقوی زنجان
با توجه به گستردگی افرادی که اقدام به ساخت چاقوی زنجان می‌کنند، انواع مختلفی از این محصول نیز به وجود آمده اند. عامل مهم دیگری نیز که باعث به وجود آمدن این تنوع شده است کارکردهایی است که برای انواع این ابزار وجود دارد.
بعضی از افرادی که اقدام به ساختن چاقو می‌کنند، به دلیل کیفیت بالای کارشان، تبدیل به یک برند شده‌اند که در ادامه به ویژگی‌های کار آن‌ها می‌پردازیم.
چاقوی زنجان موسوی از نام‌های آشنا در بازارهای ایران محسوب می‌شود. دسته این نوع از محصولات از استخوان گاو ساخته شده و به صورت طرح شاخ گوزن حکاکی و شکل داده می‌شود. روی دسته این چاقو پلاکی طلایی به شکل شمشیر قرار دارد و باز و بسته شدن تیغه به حالت ضامن دار است.
چاقوی سلاخی حیدری با دسته چوب گیلاس ساخته می‌شود و برای ذبح حیوانات و سلاخی آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. جنس تیغه چاقو از فولاد فنر ماشین ساخته شده و به دلیل آبدیدگی مناسب تیزی خوبی داشته و از استحکام بالایی برخوردار است. چاقوی آشپزخانه حیدری نیز از تولیدات دیگر این کارگاه چاقوسازی است. از محصولات دیگر زنجانی که برای کار قصابی ساخته شده است می‌توان به چاقو سلطانی قصابی زنجان نیز اشاره کرد.
چاقوی زنجان دنده‌ای نیز یکی از انواع محصولات تولید شده در این استان است. البته باید گفت زنجان خواستگاه این نوع چاقو نبوده ولی با توجه به تجربه بالای زنجانی‌ها در ساخت چاقو، صنعتگران این دیار توانستند با یادگیری اصول ساخت چاقوی دنده‌ای و ادغام آن با هنرهای خود محصولات خوبی را به بازار ارائه دهند. از اسم‌های نام آشنا در این زمینه می‌توان به چاقوی دنده‌ای تک تیغه و دو تیغه منفرد اشاره کرد.
روش تشخیص چاقوی زنجان اصل
چاقوی زنجان اصل که جهت استفاده در آشپزخانه ساخته شده باشد دارای دسته‌ای سه تکه است و از این لحاظ پیچیدگی و ظرافت خاصی را دارد که مخصوص شهر زنجان است، این پیچیدگی‌ها و سه تکه بودن در کارهای دیگر استان‌ها مانند چاقوی کرمان وجود ندارد و در اغلب آن‌ها دسته به صورت ۲ تکه بوده و با ابزار‌هایی مانند پیچ یا پرچ به دسته متصل می‌شود. البته باید گفت در یکسری از کارهای زنجان دسته و تیغه به صورت یک تکه و محکم ساخته می‌شود که این نوع هم به دلیل استحکام و شکل خاص خود فروش خوبی دارد.
در چاقوهای زنجان از صدف و شاخ نیز برای ساخت دسته استفاده می‌شود که شکل دادن آن نیاز به ظرافت و دقت زیادی دارد. نکته‌ای که برای تشخیص چاقوی زنجان اصل می‌توانید از آن بهره ببرید تناسب بین قسمت‌های مختلف آن به خصوص بین غلاف، دسته و تیغه است. این ابزارها به گونه‌ای ساخته می‌شوند که اندازه قسمت‌های مختلف کاملا متناسب بوده و زیبا دیده می‌شود و از جهت دیگر خیلی خوب در دست می‌نشیند.
از نکات دیگر که در تشخیص این نوع از وسایل می‌توان از آن بهره برد پخ خاصی است که در محل برش قسمت تیغه ایجاد می‌شود. این پخ نشان‌گر سایش و تراشیدن زیاد و مکرری است که روی چاقو انجام شده و آن را برای مدت طولانی از نیاز به تیز شدن بی‌نیاز کرده است.
قیمت چاقوی زنجان
دست ساز بودن و کاربرد طرح‌های زیبا و سنتی از ویژگی‌های تاثیر گذار در قیمت چاقوی زنجان است. با گسترش تولید صنعتی چاقو برخی ریزه کاری‌های موجود در این لوازم نادیده گرفته شده و قیمت آن نیز کاهش یافته است.
با بزرگتر شدن اندازه تیغه و به تناسب آن اندازه دسته مواد اولیه مصرفی نیز افزایش یافته و باعث بالا رفتن قیمت تمام شده محصول می‌شود. جنس چاقو نیز از مهمترین عوامل تاثیر گذار در قیمت است. امروزه با توجه به ویژگی‌های فولادهای ضد زنگ و دیگر فولادهای آلیاژی استفاده از آن در کارگاه‌های چاقوسازی زنجان رایج شده و مواردی که از این نوع فولاد ساخته می‌شوند نسبت به چاقوهایی که با آهن معمولی تولید می‌گردند قیمت بالاتری دارند.
چاقوهایی که با دسته‌های تجملاتی مانند شاخ گوزن ساخته می‌شوند قیمت بالاتری نیز دارند. دسته‌های پلاستیکی نیز در بازار موجود بوده و قیمت پایین‌تری را به خود اختصاص داده اند. دسته‌های نشکن و نسوز عمر بالایی داشته و با ارزش ریالی بالاتری در بازار عرضه می‌شوند.
استادکاران زنجانی بعضا امکان ساخت چاقو بر اساس سفارش مشتری را نیز دارند و با توجه به طرح و نقشه‌ای که مشتری در اختیار آنان قرار می‌دهد اقدام به ساخت آن می‌کنند. در چنین مواقعی قیمت‌ها ممکن است خیلی بالاتر از قیمت‌های موجود در سطح بازار باشد. از این نظر باید گفت که گرانترین چاقوی زنجان موارد سفارشی خاص است که توسط استادکاران خیلی ماهر برای افراد پولدار ساخته می‌شود.