نکات مهم پیش از خرید زودپز خوب
با شنیدن نام زودپز، اولین چیزی که احتمالا به ذهنتان خطور میکند، صدای سوت آن و پیچیدن عطر خوشمزه غذا در فضای خانه و آشپزخانه است. ولی اگر در انتخاب این وسیله دقت نکنیم، احتمالا خطرآفرین و دردسرساز باشد.
در این مطلب برایتان از نکات پیش از خرید زودپز خوب می‌گوییم تا با خیالی آسوده این یار کمکی کدبانوی خانه را تهیه کنید.
نکات پیش از خرید زودپز خوب
همانطور که می‌دانید، زودپز نه‌تنها سرعت آشپزی و پخت انواع غذا را بالا می‌برد، بلکه به دلیل روش پخت که با فشار زیاد بخار آب صورت می‌گیرد، ضمن حفظ طعم اصلی مواد غذایی، باعث افزایش کیفیت و ارزش غذایی نیز می‌شود.
اما اگر در خرید زودپز به نکات مهمی توجه نشود، علاوه‌بر هدردادن پول در این دوران اقتصادی، باعث افزایش مصرف انرژی، زمان، از بین‌رفتن کیفیت مواد اولیه و از همه مهم‌تر کاهش ایمنی هنگام آشپزی هم خواهیم شد. در ادامه شما را با مهم‌ترین نکاتی که کمک میکند تا یک زودپز خوب خریداری کنید، آشنا خواهیم کرد.
1) قبل از خرید زودپز، نوع آن را مشخص کنید
خوشبختانه باتوجه به خطراتی که زودپزهای قدیمی (ترکیدن یا منفجرشدن هنگام پخت‌وپز)، داشتند، تولیدکنندگان با استفاده از تکنولوژی روز، مدل‌های مختلفی از این کالا را طراحی و به بازار عرضه کرده‌اند. به‌طور کلی دو نوع زودپز تولید می‌شود که آن‌ها را با نام‌های «زودپز معمولی» و «زودپز برقی»، می‌شناسیم.
- زودپز معمولی: زودپزهایی که تقریبا بیشتر ما از بچگی آن‌ها را دیده‌ایم. یک ظرف شبیه به قابلمه با یک در که روی آن سوپاپ‌های ایمنی برای خارج‌شدن هوای اضافه داخل ظرف تعبیه شده‌است. این مدل مستقیم روی شعله گاز قرار می‌گیرد و می‌توان هنگام طبخ، بارها در آن را باز کرد و مواد و ادویه‌های دلخواه را طبق خواسته‌مان به آن اضافه کنیم. ضمن اینکه حجم این نوع زودپزها متنوع بوده و معمولا از 4 لیتر تا 22 لیتر را می‌توان در بازار یافت.
- زودپز برقی: در این نوع محصول، کار کردن و آشپزی بسیار راحت است. معمولا این مدل کالا چندکاره بوده و امکانات مختلفی برای پخت در آن‌ها ایجاد شده‌است. همچنین با کمک زودپز برقی دیگر نگران سوختن غذا نخواهیم بود چرا که به‌صورت خودکار عمل کرده و در صورت اتمام آب غذا، خاموش می‌شود. اما نکته منفی در مورد این دستگاه این است که پس از روشن‌شدن دیگر قابلیت بازکردن در تا انتهای فرایند پخت وجود ندارد و شما نمی‌توانید هیچ ماده یا ادویه‌ای را به غذایتان اضافه کنید.
حال که با انواع زودپز آشنا شدیم، نوبت به آن رسیده که بدانیم کدام نوع از این کالای کاربردی برای ما مناسب است. درواقع این خود شما هستید که انتخاب کنید کدام مدل را خریداری کنید. همانطور که گفتیم، کارکردن با زودپز برقی آسان‌تر از زودپز معمولی است و پس از مخلوط‌کردن مواد با یکدیگر و ریختن آن‌ها داخل ظرف زودپز، تنظیمات را انجام‌داده و در مدت‌زمان کوتاهی شاهد آماده‌شدن غذای خود خواهیدبود.
اما این مدل کالا معمولا مناسب افراد شاغل، کم‌جمعیت و آنهایی است که به مراتب کمتر از دیگران سراغ استفاده از آن می‌روند. چون دوام آن‌ها نسبت به زودپزهای معمولی کمتر، گنجایش آن‌ها محدودتر و امکان اضافه‌کردن مواد غذایی در طول پخت وجود ندارد. ضمن اینکه مصرف انرژی آن‌ها بهدلیل استفاده از برق نسبت به زودپز معمولی بیشتر است.
2) ظرفیتش مناسب، یکی دیگر از ویژگی‌های زودپز خوب
پس از اینکه تصمیم‌گیری در مورد نوع زودپز به اتمام رسید، نوبت دومین نکته در خرید یک زودپز خوب و آن هم انتخاب ظرفیت مناسب آن است. البته این موضوع آن‌قدرها هم کار مشکلی نیست. کافی است تعداد اعضای خانواده خود را درنظر بگیرید.
همچنین میزان استفاده شما از این وسیله در طول هفته یا ماه هم در انتخاب اندازه مناسب آن، موثر خواهد بود. تنها نکتهای که نباید هنگام انتخاب ظرفیت زودپز فراموش کنید، میزان مجاز موادی است که می‌توانید داخل زودپز بریزید.
مثلا اگر محصولی را دیدید که گنجایش آن 4 لیتر بود، به این معنا است که ظرفیت کامل آن این مقدار است نه میزان موادی که اجازه دارید داخل آن بریزید. درواقع نهایت مقداری که اجازه دارید ظرف زودپز را پُر کنید، نباید از ۳/۱ و ۳/۲ کمتر و بیشتر شود. معمولا داخل خود این محصول با علامت‌گذاری عددی یا حروفی مانند Min و Max، مقدار مجاز مشخص می‌شود.
تذکر: هرگز زودپز را از حداکثر مشخص شده بیشتر پُر نکنید، این کار بسیار خطرناک است؛ چرا که پس از رسیدن به نقطه جوش، آب غذا شروع به قُل‌زدن میکند و احتمال بسته‌شدن سوپاپ‌های ایمنی و قسمت خروجی بخار وجود دارد. در ادامه ظرفیت هر زودپز که مناسب تعداد اعضای خانواده است را برایتان مشخص می‌کنیم.
- کمتر از 5 لیتر: مناسب استفاده 2 تا 3 نفر
- 5 تا 7 لیتر: مناسب استفاده 3 تا 6 نفر
- 7 تا 10 لیتر مناسب بیش از 6 نفر
- بیش از 10 لیتر: مناسب استفاده در میهمانی‌ها و مجالس خانوادگی که باید برای تعداد زیادی غذا پخته‌شود.
3) برای خرید یک زودپز خوب، باید هزینه کرد
همانطور که هنگام خرید یک کالای باکیفیت، پرداخت هزینه یکی از اصول مهم به‌شمار می‌رود، مطمئنا زمانی هم که بخواهید یک زودپز خوب خریداری کنید باید هزینه‌ای درخور کیفیت و دوام آن بپردازید. در بازار کشور تنوع زیادی از انواع و مدل‌های این وسیله مفید و کاربردی وجود دارد. تقریبا قیمت آن‌ها از 200 هزارتومان شروع شده و به بیش از 3 میلیون تومان هم می‌رسد.
توصیه می‌کنیم هرگز به دلیل قیمت کم، آن را خریداری نکنید. کاملا بدیهی است که زودپزهای ارزان از کیفیت و کارایی ایده‌آل برخوردار نیستند. البته این به معنای گران‌خریدن این وسیله نیست. اما هرگز فراموش نکنید که حتما کیفیت، استحکام، در، دسته‌ها و تمام مسائلی که ایمنی یک زودپز را تامین میکند به خوبی بررسی شود، مبادا کیفیت را فدای هزینه کنید.
4) هنگام خرید زودپز خوب، ایمنی آن را بررسی کنید
من معتقدم که بیش از هر نکتهای، ایمنی زودپز مهم است. متاسفانه درصورت نبود ایمنی مدل‌های مختلفی از این وسیله، اتفاقات ناخوشایند و جبران‌ناپذیری رخ داده است که این خود نشان از درجه اهمیت ایمنی این محصول دارد.
- استاندارد: سعی کنید، مدلی که خریداری می‌کنید، طبق تمامی دستورالعمل‌های سازمان استاندارد و ایمنی تولید شده باشد. در ادامه مهم‌ترین آن‌ها را بیان می‌کنیم.
- سوپاپ ایمنی: حتما سوپاپ ایمنی آن را بررسی و از سلامت و کیفیت آن مطمئن شوید.
- نشان استاندارد: زودپز منتخب شما دارای نشان استاندارد باشد.
- دفترچه راهنما: همراه زودپز دفترچه راهنما ارائه شود.
- گارانتی: گارانتی و برگه ضمانت‌نامه کیفیت و اصل بودن زودپز هم از دیگر نکات مهم در ایمنی آن به‌شمار می‌رود.
- شیر خروج بخار اضطراری: بهتر است، زودپز دارای شیر خروجی بخار اضطراری داشته باشد. در این صورت اگر احتمالا یکی از سوپاپ‌ها یا مخزن خروجی مسدود شود، شیر خروجی بخار اضطراری مانع از منفجرشدن زودپز می‌شود.
5) به میزان PSI یا فشار زودپز توجه کنید
روش پخت مواد غذایی درون زودپز با استفاده از فشار است. PSI به عنوان واحد فشار این وسیله درنظر گرفته می‌شود. درواقع این مقدار فشار را طبق پوند بر واحد اینچ مربع محاسبه می‌کنند. یک زودپز استاندارد دارای واحد فشار 15 psi است که خوشبختانه بیشتر انواع این کالا، از این استاندارد برخوردار هستند.
ولی با این حال زمانی که قصد خرید زودپز دارید، حتما PSI آن را چک کنید. نکته جالب در مورد پی اس آی در نوع برقی این وسیله، مقدار 10 تا 12 واحدی آن‌ها است که کمتر از میزان استاندارد درنظر گرفته شده‌است.
متاسفانه ایرادی که می‌توان به این مدل وسیله گرفت، پخته‌نشدن و جا نیفتادن غذا در مدت‌زمان کم است. به بیانی ساده‌تر اگر فشار زودپز کم باشد، غذا به خوبی نمی‌پزد و جا نمی‌افتد، از این رو زمان بیشتری برای پخت نیاز است.
6) مصرف انرژی
قبلا هم در مورد انواع زودپز صحبت کردیم. نکتهای که باید هنگام خرید زودپز به آن توجه کنید، مصرف انرژی است. زودپزهای معمولی نسبت به نوع برقی مصرف انرژی کمتری دارند. هرچند مدل برقی گرانتر است، اما به مرور زمان و با استفاده مداوم از آن، علاوه بر اینکه از طول عمر آن‌ها کم می‌شود، مجبور به پرداخت هزینه‌های برق هم خواهید بود که به دلیل پایین آمدن کارایی و کیفیت دستگاه در مدت‌زمان طولانی، مصرف برق هم بالاتر می‌رود.
7) زودپز خوب دارای امکانات مناسب است
در برخی از زودپزها امکانات ویژه‌ای تعبیه شده‌است. به عنوان مثال برخی از این محصولات دارای شیر خروجی بخار اضطراری هستند که برای استفاده در مواقع ضروری درنظر گرفته شده‌است. درواقع ایمنی در این مدل بیش از سایرین رعایت شده و درصورتی که فشار بخار داخل ظرف بیش از اندازه استاندارد زیاد شود، خبری از جابه‌جایی و بازشدن در زودپز نخواهد بود و مواد داخل آن به بیرون نمی‌ریزد.
همچنین برخی از این وسایل دارای سبد بخار جداگانه هستند. این بیشتر مناسب کسانی است که غذاهای بخارپز مصرف می‌کنند. پس اگر عادات غذایی شما این‌گونه است، حتما هنگام خرید این ویژگی را درنظر بگیرید.
8) به جنس بدنه زودپز توجه کنید
استحکام بدنه زودپز نکتهای است که بیشتر برای حفظ طعم مواد غذایی درنظر گرفته می‌شود. درواقع اگر جنس بدنه زودپز از فولاد ضد زنگ که یکی از آلیاژهای سنگین است، انتخاب شود، زمان پخت مواد غذایی چیزی به آن نمی‌چسبد و مانع از کاهش عطر و طعم اصلی مواد غذایی می‌شود.
9) لایه کف (ته) زودپز را از قلم نیندازید
و اما نکته قابل توجه دیگری که حتما برای خرید یک زودپز خوب باید درنظر گرفته‌شود، جنس لایه ته این محصول است. پیشنهاد می‌کنیم، مدلی را انتخاب کنید که لایه کف آن از جنس دوفلزی (بی متال) یا در صورت امکان سه فلزی (تری متال)، ساخته شده باشد. اگر چنین زودپزی را خریداری کنید، دیگر از سوختگی غذا خبری نیست. ضمن اینکه تمام قسمت‌های مواد غذایی به‌خوبی می‌پزد. دلیل این اتفاق هم انتقال یکنواخت حرارت در سطح کف زودپز است. جالب این که این مدل کالا را می‌توان به راحتی شست.
10) دسته‌های زودپز نکتهای که بهتر است از آن غافل نشوید
شاید هنگام خرید زودپز خوب، بیش از هر چیزی توجه خود را معطوف مدل، جنس، ظرفیت و حتی امکانات آن کنید. ولی فراموش نکنید که دسته‌های این محصول هم باید در هنگام خرید بررسی و ارزیابی شود. اگر فضای آشپزخانه و کابینت‌ها زیاد است، منعی برای خرید مدل‌های تک دسته (یک دسته کوتاه و یک دسته بلند)، ندارید.
نکته مثبت این نوع کالا دیرتر گرم‌شدن دسته بزرگ هنگام قرارگیری روی حرارت است. همچنین جابه‌جا کردن آن‌ها هم آسان‌تر خواهد بود. ولی فضای بیشتری برای قراردادن آن‌ها داخل کابینت نیاز خواهیدداشت.
اما در صورتیکه آشپزخانه کوچکی دارید، اجاق گازتان شعله‌های کمتری دارد یا تعداد کابینت‌های شما کم است، توصیه می‌کنیم که زودپز دو دسته را خریداری کنید. در این مدل هر دو دسته کوتاه بوده و فضای کمتری را اشغال میکند.
11) تا حد امکان از خرید زودپز آلومینیومی پرهیز کنید
زودپزهای آلومینیومی یکی از مدل‌هایی است که ظاهر زیبا و جذب‌کننده آن باعث جلب توجه خریداران می‌شود. اما پیشنهاد می‌کنیم در صورت امکان، این مدل محصول را به دلایل زیر خریداری نکنید.
- لایه‌های آلومینیوم آسیب‌پذیر است: متاسفانه پس از مدت‌زمان طولانی که از این محصول استفاده شود، لایه‌های آلومینیوم دچار حفره‌هایی متعددی می‌شود که محل مناسبی برای تجمع میکروب‌ها و رشد آن‌ها است.
- رشد میکروب با مواد غذایی اسیدی: حال اگر غذاهایی که طبخ می‌شود دارای میزان قابل توجهی اسید باشد، زمینه رشد میکروب‌ها را بهتر و بیشتر میکند. بد نیست بدانید که برای این اتفاق تنها چند ساعت کافی است و این به معنای نبود سلامت مواد غذایی است که با استفاده از این وسیله آماده می‌شود.
- ایجاد لکه‌های سیاه روی آلومینیوم: اما نکته دیگر ایجاد لک‌های سیاه‌رنگ روی لایه آلومینیوم است که متاسفانه پاک‌کردن آن‌ها بسیار مشکل خواهدبود.
- احتمال سوختگی: ضمن اینکه این آلیاژ وسیله بسیار خوبی برای انتقال گرما است و این منجر به سوختگی دست مصرف‌کننده می‌شود.
- ترکیب مواد اسیدی با مواد غذایی: از دیگر ویژگی‌های منفی زودپزهای آلومینیومی امکان ترکیب اسیدهای مضر با مواد غذایی است. اسیدهایی که لایه آلومینیومی را به مرورو زمان در خود حل کرده یا به اصطلاح خورده‌است و سلامت انسان را تهدید میکند.
- لایه‌های آلومینیوم آسیب‌پذیر است: خط و خش به راحتی روی آلومینیوم آسیب میرساند. پس از این اتفاق ضمن اینکه همانند گذشته فضار داخل زودپز به میزان استاندارد نمی‌رسد، زیبایی ظاهری آن را هم تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
12) لایه داخلی نچسب
احتمالا شما هم هنگام انتخاب زودپزی که لایه داخلی آن نچسب است، با این سوال مواجه شده‌اید که واقعا مواد غذایی به آن نمی‌چسبد؟ یا عمر این لایه چقدر است؟
در واقع هرگز به وعده‌های تولیدکنندگان بر دائمی بودن حالت نچسب محصولات به‌ویژه قابلمه و زودپز دل نبندید. این یک ادعای کاملا غلط و واهی است و به مرور زمان و با چندین بار استفاده، خواهید دید که لایه‌های نچسب از بین می‌رود.
اما می‌توان برای جلوگیری از بروز این اتفاق آن هم در مدت‌زمان کم، از وسایلی که آسیب کمتری به سطح داخلی و نچسب میرساند، استفاده کرد. به عنوان مثال قاشق‌های چوبی، پلاستیکی و غیر فلزی بهترین گزینه خواهد بود.
و اما کلام آخر...
زودپز وسیله‌ای است که حضور آن در هر آشپزخانه‌ای علاوه بر سرعت‌بخشیدن به آماده‌شدن غذا، باعث حفظ طعم بهتر مواد غذایی و کیفیت آن‌ها می‌شود. اما همین وسیله در صورتیکه ایمن نباشد و مناسب نوع مصرف خانواده‌ها انتخاب نشود، مشکل‌ساز می‌شود. از این رو در این مطلب برایتان از نکاتی که باید هنگام خرید یک زودپز خوب بدانید، گفتیم. به این امید که بتواند شما را در خرید یک کالای ایده‌آل راهنمایی کند.