6 نکتۀ خیلی مهم برای جلوگیری از انفجار زودپز
زودپز یکی از رایج‌ترین و محبوب‌ترین وسایل آشپزخانه است. اگر به‌طور مداوم برای آماده کردن وعده‌های غذایی خود وقت کم می‌آورید، یا اگر زمان محدودی برای آشپزی دارید، یک زودپز میتواند بهترین دوست شما در آشپزخانه باشد.
زودپزها کاربردهای متفاوتی دارند؛ از آماده کردن برنج و گوشت گرفته تا پختن سبزیجات و دستور پخت غذاهای مختلف. زودپزها به شما این امکان را می‌دهند که علاوه‌بر صرفه‌جویی در وقت و هزینه‌تان، در کمترین زمان غذایی خوشمزه برای خودتان و اعضای خانواده‌تان تهیه کنید.
اگرچه این وسایل بسیار کاربردی هستند، ولی در بعضی مواقع مشکلاتی ایجاد می‌کنند. بدترین مشکلی که هنگام استفاده از زودپز میتواند رخ دهد، انفجار آن است. انفجار یک زودپز میتواند آثار بدی برای انسان داشته باشد مانند سوختگی‌های شدید و...
شاید پیش خودتان بگویید که این اتفاق محال ممکن است که برای من بیفتد. شاید بگویید اصلاً زودپز نمی‌خرم. در پاسخ به تردید اول باید بگویم که تابه‌حال چندین آتش‌سوزی و صدمه با انفجار زودپز اتفاق افتاده و در جواب دومی هم باید این را گفت که اگر کارمند هستید و وقت کافی برای آشپزی کردن و منتظر ماندن ندارید، بهترین راه‌حل برای شما استفاده از زودپز است. به‌همین دلیل برای استفاده از زودپز باید نکات ایمنی خاصی را رعایت کنید که در ادامه آنها را بررسی میکنیم.
زودپز چیست؟
زودپز یک وسیله ساده اما کاربردی در آشپزخانه است که براساس اصل فشار بخار آب عمل میکند. زودپز شامل یک ظرف است که توسط یک در کاملا پوشیده شده و هیچگونه درزی ندارد. بنابراین بخار آب تولیدشده در آن راه فراری ندارد و درون ظرف باقی می‌ماند. این موضوع باعث افزایش دما و درنتیجه افزایش سرعت پخت مواد غذایی میشود.
روش تمام زودپزها برای پخت غذا تقریبا یکی است، اما تنظیمات متفاوتی دارند. بعضی از آنها خیلی پیشرفته نیستند، به‌طور ساده عمل می‌کنند و تنظیمات پیچیده‌ای ندارند، در صورتیکه انواع دیگر زودپزها برای غذاهای مختلف تنظیمات و فشارهای متفاوتی را دارند و طبق آن عمل می‌کنند.
از جمله این تنظیمات می‌توان به قابلیت ساعت گذاشتن بعضی از زودپزها اشاره کرد. البته این موضوع خیلی مهم است که حتما قبل از استفاده از زودپزها در مورد آنها مطالعه داشته باشید. به‌خصوص اگر برای اولین بار از زودپز استفاده می‌کنید، حتما کتابچه‌ای که در مورد چگونگی عملکرد زودپز هست را مطالعه کنید تا خطر انفجار به حداقل برسد و جان شما در امان بماند.
هنگام استفاده از زودپز با چه مشکلاتی مواجه می‌شوید؟
کمی بالاتر به آن اشاره کردیم که استفاده از زودپز بهترین روش برای صرفه‌جویی در وقت و گاز مصرفی شما است. شما احتمالا هر چند وقت خبری در مورد انفجار زودپز شنیده‌اید که ذهنتان را درگیر کرده و در نتیجه نسبت به استفاده از این وسایل دلسرد شده‌اید. بهترین راه جلوگیری از این اتفاقات این است که هنگام استفاده از این وسایل دقت بالایی داشته باشیم.
اتفاقات و انفجارات پیش آمده برای استفاده از زودپز در خیلی از موارد به سلامتی و اموال انسان‌ها خسارت وارد کرده است. در صورتی که چنین اتفاقی برای شما پیش آمد می‌توانید از شرکت سازنده زودپز شکایت کنید.
ولی حالا که از خطرات احتمالی استفاده از زودپز آگاه هستید، بهترین راه مطالعه در مورد این اتفاقات و پیشگیری از آنها است که در ادامه انواع این اتفاقات را توضیح می‌دهیم.
اتفاق‌ها و آسیب‌های به‌وجود آمده در استفاده از زودپز: مواظب باشید!
در خرداد ماه سال 1395 انفجاری در محله شیخ بهایی در شهر فولادشهر اتفاق افتاد که طی آن یک خانم 41 ساله دچار سوختگی و بریدگی قسمتی از دست و صورت شد.
سال 1396 یک زودپز در یکی از رستوران‌های شهر قم جلوی صورت یکی از کارکنان منفجر میشود.
در دهاقان استان اصفهان هم یک زودپز منفجر شده و باعث خسارت مالی شده و خوشبختانه جان افراد در این حادثه به‌خطر نیفتاده است.
انواع آسیب‌هایی که ممکن است بر اثر انفجار دیگ زودپز به‌وجود بیاید:
سوختگی: سوختگی از رایج‌ترین نوع صدمه در اثر انفجار زودپز است که معمولا به صورت سوختگی درجه دو ظاهر میشود و میتواند در سرتاسر بدن ایجاد شود. این نوع آسیب درجه‌های متفاوتی دارد که در بالاترین درجه و در بدترین حالت منجر به عفونت یا قطع عضوی از بدن میشود.
سه نوع سوختگی وجود دارد که در اثر انفجار زودپز به‌وجود می‌آید:
سوختگی درجه یک که در آن لایه بیرونی پوست دچار آسیب دیدگی و سوختگی میشود. این نوع سوختگی کمترین آسیب را ایجاد میکند.
سوختگی درجه دوم که علاوه‌بر لایه بیرونی پوست، اولین لایه درونی پوست هم دچار سوختگی میشود که آسیب شدیدتری ایجاد میکند.
درنهایت سوختگی درجه سه به‌وجود می‌آید که از هر دو نوع قبل شدیدتر است و آسیب‌های جدی ایجاد میکند. در این نوع سوختگی، تمام لایه‌های درونی پوست به‌علاوه بافت بدن آسیب میبینند.
اگر زودپز شما کاملا بدون درز نیست و قسمتی از آن نشتی دارد، سوختگی میتواند در اثر ریختن آب به‌وجود بیاید و اگر آب درون آن زودپز خیلی پر باشد، سوخگی در اثر انفجار به‌وجود می‌آید.
بازکردن در زودپز، زودتر از زمان معمول هم میتواند منجربه سوختگی شما شود؛ چرا که ممکن است غذای داغ درون آن به بیرون بریزد.
سوختگی ناشی از برق
جدا از سوختگی‌های معمولی حین استفاده از زودپز، افراد از طریق برق زودپز هم دچار سوختگی می‌شوند. اگر زودپز شما الکتریکی است باید درمورد برق آن خیلی احتیاط کنید. روش پخت زودپز از طریق بخار آب و فشار آن است و نزدیک بودن آب به مدار برقی تا حد زیادی خطرناک است.
سوختگی‌های ایجاد شده در اثر برق زودپز به اندازه سوختگی‌های معمولی خطرناک هستند و باعث آسیب جدی برای آشپز می‌شوند. پس سعی کنید در این مورد هم محتاط باشید.
نکات ایمنی مهم و ضروری برای استفاده از زودپز
آشپزی با استفاده از زودپز به شما خیلی کمک میکند و از همه نظر مفید است؛ اما بیشتر افراد در استفاده از آن کوتاهی می‌کنند و خطرهای احتمالی آن را نادیده می‌گیرند.. در صورتیکه اگر یک سری نکتۀ ایمنی ساده را در مورد استفاده از زودپز بدانید و به آنها عمل کنید، می‌توانید خیلی سریع و بدون دردسر و با خیال راحت آشپزی کنید.
1. همیشه زودپز را بررسی کنید
حواس خودتان را جمع کنید. هر بار قبل از استفاده از زودپز، درزبند در زودپز را بررسی کنید، تا مطمئن شوید هیچگونه ترک یا درزی در آن وجود ندارد. درزبند زودپز را هر سال باید عوض کنید و در این فاصله آن را بررسی کنید که خراب نشده باشد. آن را تمیز نگه دارید و مطمئن شوید که هیچ مواد غذایی در آن باقی نمانده است.
- 2. به اندازه کافی از آب استفاده کنید
این موضوع خیلی مهم است که مقدار آبی که با آن زودپز شما به فشار لازم می‌رسد را بدانید و به میزان کافی از آن استفاده کنید. از نصف لیوان شروع کنید، اگر زودپز شما به فشار لازم نرسید، مقدار آب درون آن را بیشتر کنید. زمانی که مقدار آب لازم را فهمیدید، زودپز شما آماده پخت است.
- 3. هیچوقت زودپز را به‌طور کامل پر نکنید
هیچوقت زودپز را تا حدی پر نکنید که به سوپاپ ایمنی برسد، چون ممکن است در آن غذا گیر کند و باعث ایجاد حادثه شود.
مواد غذایی وجود دارند مانند برنج، جو و... که بعد از پخت حجم‌شان بیشتر میشود و به سمت بالا می‌آید. پس هنگام پخت، این مواد غذایی را مقداری بریزید که تا حد بیشین نیاید.
4. هرگز از روغن استفاده نکنید
برای پخت غذا در زودپز هرگز از روغن استفاده نکنید. حتی مقدار کمی از آن هم میتواند خطرناک باشد و باعث ذوب درزبند و دیگر اجزای زودپز شود.
5. با امن‌ترین روش، فشار زودپز را خارج کنید
برای این کار ما سه روش را پیشنهاد می‌دهیم:
گرما را خاموش کنید و برای مدتی زودپز را به حال خود بگذارید تا خودش فشار را خارج کند. به این روش، خارج کردن فشار به‌طور طبیعی می‌گویند.
شما همچنین می‌توانید زودپز را زیر جریان آب سرد قرار دهید تا درپوش آن خنک شود و بتوانید آن را باز کنید. به این روش خارج کردن فشار توسط آب سرد می‌گویند. در مواقعی که عجله دارید می‌توانید از این روش استفاده کنید.
روش سومی هم وجود دارد که در آن شما می‌توانید با برداشتن سوپاپ زودپز بخار آب را طی یک حرکت سریع از آن خارج کنید. اگر از این روش استفاده می‌کنید، باید خیلی دقت داشته باشید و دست، بازو و صورت خود را عقب نگه دارید تا در معرض بخار آب آزاد شده قرار نگیرند و دچار آسیب و سوختگی نشوند.
6. زودپز را به خوبی تمیز کنید
تمام اجزای زودپز را جدا کرده و به صورت مجزا شستشو دهید. سوپاپ زودپز را با استفاده از یک خلال دندان تمیز کنید و مواظب باشید که خلال دندان در سوپاپ گیر نکند.
چند نکتۀ مهم دیگر برای جلوگیری از انفجار زودپز:
هنگامیکه از زودپز استفاده نمی‌کنید بهتر است که درب آن را به‌صورت برعکس قرار دهید تا اینکه قفل کنید.
علاوه‌بر تمام نکته‌های گفته شده، هنگام خرید زودپز از برندهای معتبر استفاده کنید. یکی از دلایل ایجاد حادثه هنگام کار با زودپز، استاندارد نبودن آن است.
تقریباً 12 برند تولیدکننده زودپز در جهان وجود دارد که در مورد نصف آنها خبرهایی در مورد ایجاد حادثه و انفجار وجود دارد. ولی با این حال، استفاده از برندهای معتبر زودپز بهتر از برندهای نامعتبر آن است.
از خریدن زودپزهای دست دوم شدیداً خودداری کنید. کالاهای دست دوم باعث صرفه‌جویی در هزینه شما می‌شوند، ولی در مورد زودپز این موضوع اصلاً صدق نمی‌کند. احتمال ترک‌خوردگی در زودپزهای دست دوم بسیار بالا است که این موضوع اصلی‌ترین علت ایجاد حوادث در زودپزها است.
سخن آخر
با استفاده از نکات گفته شده و دقت فراوان در حین استفاده از زودپز، می‌توانید با ایمنی کامل و خیال راحت از دستگاه خود استفاده کنید و تعداد این انفجارها را به حداقل برسانید.
اگر این مطلب برای شما مفید بود، آن را با دوستان خود به اشتراک بگذارید.